/3
In de laatste zonnige zomerstralen van het jaar staat het Cultuurdorp vier dagen lang in het teken van hedendaagse fotografie tijdens UNSEEN. Om vooruit te blikken op de tiende editie van de tot ver buiten de grenzen geroemde fotografiebeurs spraken we met directeur Roderick van der Lee over het ontstaan, tipjes van de sluier en het uitzonderlijke UNBOUND.
UNSEEN Amsterdam tikt dit najaar haar tiende editie aan, een ware prestatie! Naast dat de fotografie- en kunstbeurs sowieso al een spektakel is: Hoe gaan jullie dit grootse jubileum vieren?
Met een prachtige editie van UNSEEN natuurlijk. We zijn als kunstbeurs afhankelijk van de inhoudelijke kwaliteit en waardering daarvan uit de fotografische gemeenschap. Voor deze kleine groep organiseren we verschillende kleine events, zoals een diner voor curatoren van een aantal prominente musea in Europa en een ontbijt voor curatoren van over de hele wereld. De top van de top, kunnen we wel zeggen. We geven geen groot feest, we zorgen wel voor een inhoudelijk ijzersterke tiende editie van UNSEEN.
Als we kijken naar de afgelopen tien jaar, waar denk je dan in het speciaal aan terug? Neem ons even terug mee in de tijd.
Het bijzondere is dat zo’n idee aan tafel geboren wordt, met een klein groepje mensen die uit overtuiging een event willen organiseren. Vanuit daar begin je vorm te geven aan de eerste ideeën en dat was voor ons specifiek belangrijk, de vorm. Zo hebben we het beursontwerp niet door stagebouwers laten maken, maar door een architectenbureau en de locatie Westergas an sich is ook niet zomaar gekozen. Er stonden zo’n tien locaties op een shortlist, toch kozen we vrij snel voor het Cultuurdorp. Door de unieke uitstraling, het groen en de horeca kan je hier een eigen microkosmos creëren. Naast het werk, is de locatie iets wat UNSEEN onderscheid van andere kunstbeurzen.
Voor internationale, grote verzamelaars, die toch vaak een beetje verwend zijn en overal ter wereld worden uitgenodigd, is de combinatie van de bijzondere werken, Cultuurdorp Westergas en Amsterdam er eentje die voor enorm veel positieve feedback heeft gezorgd bij die specifieke groep. En alleen dat is al een prestatie.
Om de cirkel rond te maken: Waar het begint aan tafel, hoe het vervolgens de wereld in gaat en de reacties die daarop volgen. Dat is de meest bijzondere ervaring en geeft ongekend veel voldoening. Ook na tien jaar.
Als we het goed begrijpen is bij UNSEEN niet alleen in de inhoud, maar ook de beleving daaromheen belangrijk. Waarom is dat?
Ja, precies! Het gaat om de inhoud én vorm. Hierin kan de één niet zonder de ander. Althans, het kan wel, maar inhoud zonder aantrekkelijke vorm is zeker in deze tijd een stuk lastiger te verkopen. Als mensen hedendaags naar een fysiek event gaan, wil je hen iets bijzonders meegeven. Een event dient een experience ofwel beleving te zijn.
Je spreekt hier over ‘in deze tijd’. Wat doet UNSEEN om mee te gaan in deze tijd waar onder andere digitalisering een grote rol speelt?
Normaliter krijg je bij een beurs een catalogus waar al het werk in te zien is, als een soort naslagwerk. Met UNSEEN kozen we er enkele jaren geleden voor om al vooraf aan het event een magazine uit te brengen waar alle informatie in stond, zodat je als bezoeker of verzamelaar al geïnformeerd aan je bezoek begon. Dat is nu allemaal digitaal.
Wat ook een mooie toevoeging is, dat je via onze Gallery Viewer, waar je onze catalogus vindt, de prijzen van het werk kan zien. Op kunstbeurzen gebeurt dit in principe niet. Hiermee wordt de drempel verlaagd om een werk aan te schaffen. Vaak zijn mensen positief verrast, want de prijzen zijn niet zo hoog als vooraf gedacht. Zo wordt het aanschaffen van een kunstwerk toegankelijk voor iedereen in plaats van de welbekende verzamelaars.
UNSEEN Amsterdam is tot ver buiten de landsgrenzen geroemd. Wat maakt deze fotografie- en kunstbeurs dat er zelfs wereldwijd over wordt gesproken?
Tien jaar geleden hebben we een soort wereldwijd gebrek aan een evenement als dit geconstateerd, terwijl er op het gebied van fotografie ontzettend veel ontwikkeling was waar geen juiste plek voor was. Daar hebben we een plek voor gecreëerd, weliswaar met als thuisbasis Amsterdam, maar met de intentie om een wereldwijd platform te zijn waarin die bijzondere ontwikkelingen aan het licht komen.
Het heeft destijds enorm geholpen dat FOAM, het fotografiemuseum, één van de oprichters was. Wereldwijd zijn zij geroemd om hun inhoudelijke blik en zo werd UNSEEN zeer snel internationaal erkent. De internationale markt was vanaf het eerste moment als een belangrijke focus.
Tekst gaat verder onder afbeelding
Hedendaagse fotografie staat in de belangstelling gedurende deze vier dagen. Kan je ook ons vertellen waarom juist hedendaagse fotografie?
Waar het begon met fotografie in kranten en magazines is dit met de digitalisering veel groter geworden. Vroeger moest je een camera met een rolletje kopen, nu heeft iedereen een camera op zijn telefoon. Daarmee is het actueler en toegankelijker geworden.
Veel jonge kunstenaars zijn nu bezig met de vraag ‘Wat is fotografie?’ en ‘Welke vorm kan je daaraan geven?’. Wat er honderd jaar geleden in de schilderkunst is gebeurd met een Picasso, het kubisme, Karel Appel; dat zie je de afgelopen periode in de fotografie. Mensen zijn aan het zoeken en experimenteren, en dat inspireert anderen vervolgens weer.
Is er een hoogtepunt van de afgelopen tien jaar wat je in het bijzonder in bijgebleven?
Oef, dat is moeilijk. Het is elk jaar een hoogtepunt, haha. Maar er blijft één ding altijd bijzonder: Het moment dat je op maandagochtend de sleutel krijgt van de locatie, van een prachtige industrieel gebouw en dat er binnen twee dagen een heel dorp wordt opgebouwd. Vanuit alle plekken over de wereld wordt er fotografie ingereden of ingevlogen en dagen later staan er mensen van over de hele wereld naar die unieke werken te kijken. Dat is waar je een jaar lang mee bezig bent, het organiseren van zo’n werelds event. Dat blijft magisch!
Nu weten we ook dat je een tijdje afwezig bent geweest en weer terug bent gekeerd als directeur. Lukte het niet UNSEEN los te laten?
Nou, ik heb UNSEEN altijd – ook in afwezigheid – op de voet gevolgd. Er is vervolgens een organisatie wissel geweest, waarbij UNSEEN andere eigenaren kreeg. Die hebben mij gevraagd om terug te keren. Destijds was ik directeur bij een andere kunstbeurs voor fotografie in Londen, die iets groter en breder is, maar UNSEEN blijft zo bijzonder dat ik er eerlijk gezegd niet heel lang over hoefde na te denken om terug te keren.
Komt het ook omdat je betrokken was vanaf het begin, dat je het ook als jouw project zag?
Hoe cliché het ook klinkt, het blijft toch een beetje je kind. Dat gevoel gaat nooit weg. Naast dat het een fantastisch event is, speelt dat zeker mee.
Waar kijk je deze jubileumeditie naar uit?
Ah, dan licht ik graag UNBOUND uit, hiermee zijn we vorig jaar begonnen. Dit is een aparte sectie welke gaat over vormen van fotografie die voorbij de papieren print gaan. Veelal grotere kunstwerken of installaties, waar fotografie overgaat in sculptuur, videokunst of zelfs performance art!
Dit jaar hebben we daar een ontzettend bijzondere gastcurator voor, Damarice Amao. Zij is fotografie curator van het beroemde Centre Pompidou in Parijs. Het is een eer iemand van zo’n gerenommeerd museum te hebben die zich buigt over de inhoud van UNSEEN en in dit geval specifiek UNBOUND. Ik heb al wat projecten mogen zien die tentoongesteld zullen worden en dat is niet anders dan spectaculair te noemen.
Tekst gaat verder onder afbeelding
Wat kunnen we de komende tien jaar nog verwachten van UNSEEN, wat zijn de grootste plannen?
Haha, ook voor ons is dat een vraag en dat houdt het interessant. Wij volgen de ontwikkelingen van de fotografie op de voet. Het is een verrassing wat er in de toekomst allemaal gaat gebeuren, maar die ontwikkelingen gaan we met UNSEEN hoe dan ook presenteren.
Vooruit, als laatste vraag: Waarom mag je UNSEEN 2022 niet missen?
Om al te beginnen stellen maar liefst 70 galleries werken tentoon, op de bookmarket presenteren 65 uitgevers van over de hele wereld bijzondere fotografieboeken en zoals ik net al vertelde, UNBOUND waar aandacht is voor experimenteel werk. En natuurlijk: De sfeer in het Cultuurdorp. Het belooft onvergetelijk te worden.
UNSEEN vindt plaats van 15 tot en met 17 september in Cultuurdorp Westergas. Ga voor meer informatie en tickets naar de website.